Interview met Machiel Willemsen (1970), trainer van jonge professionals, door Oukje van Merle (1992), jonge professional en adviseur OchtendMensen. 

In aanloop naar het OchtendMensen-webinar ‘Jong talent in grote transities’ van donderdag 5 november 2020 verkennen we het onderwerp met Machiel Willemsen. Machiel is gespecialiseerd in het begeleiden van adviseurs en heeft al 20 jaar ervaring met het coachen van jonge professionals. Hij is een bekend gezicht voor OchtendMensen, want hij geeft al zeven jaar het kerntraject Adviseren aan onze adviseurs. We vroegen hem naar zijn kijk op het binden en boeien van startende professionals in het werk van nu. Wat volgde was een interessant gesprek over generatiedenken, het faciliteren van goede werkcondities en het bieden van ruimte aan jonge professionals binnen organisaties. 

Meer weten over het webinar Jong talent in grote transities of je aanmelden: klik hier.

Hai Machiel, Ik vind het leuk om je over dit onderwerp te interviewen! Het webinar gaat over ‘Jong talent in grote transities’. Zie jij verschillen tussen jouw eigen generatie professionals en de nieuwe generatie startende professionals?
‘’Er zijn twee zaken die spelen: het werk verandert en de mensen veranderen. Het werk is veranderd, omdat de wereld meer VUCA is geworden: volatile (vluchtig), uncertain (onzeker), complex en ambiguous (ambigu). Echter, de mensen en bijbehorende behoeftes zijn volgens mij niet echt veranderd. Hiermee ontkracht ik het generatiedenken. Hetgeen waar professionals die in organisaties werken mee bezig zijn in het begin van hun carrière is om ergens bij te horen en te passen. De eerste ontwikkelfase van professionals gaat over de balans zoeken tussen zekerheid en onzekerheid, ongeacht van welke generatie je bent. De verschillen tussen generaties zijn naar mijn mening in organisaties niet zo groot als geclaimd wordt in generatieonderzoeken.’’ 

Zijn er, naast zekerheid, andere behoeftes die je bespeurt bij jonge professionals?
‘’Zingevingsvraagstukken spelen nu een grote rol in het werk. Er is de wens om maatschappelijke impact te kunnen maken. Daarnaast is er de behoefte om invloed uit te kunnen oefenen op de werkomgeving. De drie peilers purpose (doel), autonomy (autonomie) en mastery (meesterschap) – zie Dan Pink – zijn van groot belang voor iedereen in het werk, en zeker voor jonge professionals.’’ 

Observeer jij spanning tussen verschillende generaties professionals op de werkvloer?
‘’Spanningen tussen jongeren en ouderen zijn er altijd, ook in familiesystemen. Het heeft voor mij in organisaties geen zin om het daar veel over te hebben. Het helpt vooral om samen aan de slag te gaan! Een meester-gezel relatie werkt bijvoorbeeld goed. In het werk van nu zijn er veel vaardigheden en kennis die je niet in een zaaltje of uit een boek kunt leren. Deze vaardigheden zijn moeilijk overdraagbaar en verkrijg je juist in de praktijk onder de juiste begeleiding. Het is afhankelijk van individuele leerstijlen, maar het werkt vaak goed als een ‘meester’ tegen zijn ‘gezel’ zegt: ‘Ik ben erbij, ga jij het maar doen. Ik kijk mee en als het moeilijk wordt, help ik je of pak ik het over.’ Dat zou je downwards-coaching kunnen noemen. Daarnaast geloof ik erg in upwards-coaching. Waarbij starters de ruimte krijgen om hun observaties terug te geven. Ik ken directeuren die elke nieuwe medewerker een dag mee laten lopen. Aan het einde van die dag vragen ze om feedback: ‘’Laat mij weten wat je denkt over wat je mij ziet doen: wat werkt wel, wat niet, wat vind je gezeur. Vertel het maar!’’. Dat vind ik zo gaaf. Dat is één manier, maar er zijn zoveel manieren.’’

Wat kunnen jonge professionals organisaties bieden?
‘’Starters nemen frisheid mee naar een organisatie. Daar is inmiddels meer ruimte en aandacht voor, maar ik zie dit nog te vaak in (beleids-)woorden en minder in daden. Er ligt zoveel mogelijkheid om daar meer gebruik van te maken! Jonge professionals geven organisaties vaak een hele andere en nieuwe energie. Dit is nodig, omdat vraagstukken steeds complexer en dynamischer worden. En er spelen vaak vele belangen mee in de opgaves van nu. De nieuwe generatie is meer gewend om in netwerken te opereren en samen te werken. Dat zijn vaardigheden die nu hard nodig zijn.’’

Wat is voor leidinggevenden belangrijk om te doen om jonge professionals te blijven boeien?
Ik denk dat het bieden van professionele ruimte heel belangrijk is en steeds belangrijker gaat worden. Dat gaat om twee typen ruimte: ten eerste ruimte voor de inbreng, visie en initiatieven van starters en ten tweede ruimte om zelf je ontwikkeling vorm te geven. Elke professional zou eigenlijk één dag per week de tijd moeten hebben om zich te kunnen verdiepen in de inhoud; daar vanuit kan je leiden en gidsen. Men werkt hard, maar om de complexiteit van de vraagstukken aan te kunnen, is het belangrijk om ruimte te pakken om jezelf te verdiepen in vraagstukken en theorie. Ik geloof niet meer dat professionals één expertise bezitten, maar juist meerdere relevante expertises opbouwen. Hier is dan natuurlijk ook ruimte in tijd voor nodig.’’ 

Veel jonge professionals van OchtendMensen werken aan transities en in complexe omgevingen. Wat is voor jou een transitie?
‘’Ik weet niet zo goed wat transities zijn, dat ligt aan je definities. De Coronatijd waar we nu in zitten, is voor mij een grote verandering. Ik denk dat dit soort dingen vaker gaat gebeuren. En aan iedereen die dit leest: wat doet deze tijd met jou, wat gebeurt er bij je, en wat moet je van jezelf inzetten om staande te blijven? Dit is een continue verandering, omdat de situatie en het draagvlak voor maatregelen steeds veranderen en de kennis niet geheel voorradig is. Het is ambigu en onzeker hoe we er mee om moeten gaan. Het is niet alleen een medisch inhoudelijk vraagstuk, maar ook een sociaal vraagstuk. Het beïnvloedt ieders leven. Het roept ook de vraag op: vind ik het werk leuk op deze manier? Ik denk dat deze periode voor jonge mensen ontwrichtend is, omdat zij vaak nog geen gezin hebben. Ik kom met mijn gezin prima deze tijd door. Jongeren hebben vaak veel meer (behoefte aan) sociale contacten en die moet je nu anders vorm geven.’’

De slotvraag: Welk advies geef je graag mee aan opdrachtgevers die met jonge professionals werken?
Geef jonge professionals ruimte. Daarmee bedoel ik: geef ruimte voor initiatieven, voor ontwikkeling en verdieping en voor verschillende meningen. Het is daarbij essentieel dat je goed luistert en doorvraagt. Naast het bieden van ruimte, is het belangrijk dat de basis in orde is. Dat houdt in dat men goed ingewerkt wordt, wordt begeleid op projecten en dat er een netwerk is waar ze bij terecht kunnen voor hulp bij de werkzaamheden, om van te leren en ook voor emotionele steun. Het gaat dus niet alléén maar om ruimte geven; dat is te makkelijk gedacht. Een jonge professional moet eerst goed op de grond staan, voordat diegene kan springen. Anders is het moeilijk afzetten. Ik zie opdrachtgevers en managers die de basis niet goed op orde hebben. Je moet daarin faciliteren. Leiding geven om tot een goede basis te komen èn het aanbieden van ruimte.

Meer weten? Meld je aan voor het webinar Jong talent in grote transities op donderdag 5 november (09:30 – 11:00 uur).